بررسی آلودگی اطلاعات در پایگاه های اطلاعاتی پزشکی منتخب دانشگاه علوم پزشکی مشهد از دیدگاه اعضای هیئت علمی

مقدمه: با توجه به کاربرد روز افزون پایگاه های اطلاعاتی در تولید علم و درگیری اعضای هیات علمی در این فرایند و نیز ابتلای منابع اطلاعاتی به خصوص منابع اطلاعاتی الکترونیک به پدیده آلودگی اطلاعات، این موضوع در پایگاه های اطلاعاتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد به عنوان موضوعی شایان توجه انتخاب و طی تحقیق حاضر مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: پژوهش حاضر به روش پیمایشی توصیفی انجام شده است. جامعه پژوهش را 100 چکیده بازیابی شده از 4 پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس، پاب مد، ایران مدکس و پارس مدلاین در حوزه های موضوعی قلب، نفرولوژی، ایمونولوژی، روماتولوژی و اطفال تشکیل می دهد. این پژوهش با استفاده از 2 پرسشنامه جهت تعیین موضوعات مورد جستجو و سنجش میزان آلودگی اطلاعات که در بین اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در رشته های فوق الذکر توزیع شد، انجام شده است. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد که آلودگی اطلاعات کتابشناختی در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس 53 درصد در پایگاه اطلاعاتی پاب مد 38 درصد و در ایران مدکس 47 درصد و در پایگاه پارس مدلاین 48 درصد اطلاعات آلوده بوده اند. میزان آلودگی محتوای چکیده ها که بخش اعظم این بررسی را تشکیل می دهد در پایگاه اسکوپوس 40 درصد در پایگاه اطلاعاتی پاب مد میزان آلودگی 51 درصد در پایگاه ایران مدکس 49 درصد و پایگاه پارس مدلاین از نظر محتوای چکیده ها 48 درصد آلودگی را نشان داده است. در تحلیل کلیدواژه های درج شده برای چکیده های پایگاه اسکوپوس 66 درصد آلودگی مشاهده شد. کلیدواژه های پایگاه ایران مدکس وضعیت بهتری را نسبت به اسکوپوس نشان می دهند. آلودگی اطلاعات کلیدواژه ها در این پایگاه 29 درصد محاسبه شده است. پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس به میزان 38 درصد، پاب مد 30 درصد، ایران مدکس 35 درصد و پارس مدلاین 39 درصد دچار آلودگی اطلاعات نگارشی است. نتیجه گیری: هر چند پیش فرض مبنی بر برتری پایگاه های خارجی نسبت به پایگاه های داخلی در این پژوهش تأیید شده است اما بر اساس نتایج این بررسی در مواردی می توان برتری پایگاه های داخلی را مشاهده کرد. با این حال با توجه به هدف کلی پژوهش حاضر با استفاده از نتایج به دست آمده پیشنهاداتی برای پایگاه های داخلی جهت پاکسازی آنها از آلودگی اطلاعات با الگوگیری از پایگاه های خارجی ارائه شده است. الهام گرفتن از ساختار چکیده ها در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس در زمینه ارائه استنادات، بیان اهداف و یافته های پژوهش در چکیده ها، بیان نتایج پژوهش در چکیده ها، جلوگیری از ورود آلاینده وارونه سازی به اطلاعات، روزآمدسازی سریع تر اطلاعات، ارائه مقالات مفید، اعتبار نشریات و ناشران و استفاده از ساختار چکیده ها در پایگاه پاب مد در زمینه ذکر مشخصات نویسنده و ذکر اهداف پژوهش در چکیده، جامعیت اطلاعات کتابشاختی، عدم حذف عمدی اطلاعات، مبارزه با آلاینده وارونه سازی، ارائه مقالات مرتبط، جامعیت اطلاعات چکیده ها، طول مناسب چکیده ها، در بهبود عملکرد پایگاه های اطلاعاتی ایران مدکس و پارس مدلاین از پیشنهادات نهایی این پژوهش هستند.